آشنایی با ۱۵ تا از مهمترین اصول طراحی سایت

طراحی وب‌سایت یک فرآیند کاملاً انحصاری است که باید بیانگر ماهیت و شخصیت برند شما باشد. برای دستیابی به یک طراحی ایده‌آل، اصول طراحی سایت معرفی‌شده‌اند تا عملکرد موردنظر شما به همراه انتقال یک پیام خاص به مخاطبان تضمین کنند. عناصری نظیر منو و ناوبری منطقی، رنگ‌های مناسب، فونت خوانا، واکنش‌گرایی و بهینه‌سازی دکمه‌های اقدام (CTA) برخی از اصول طراحی صفحات وب هستند.

طراحی وب‌سایت به‌هیچ‌وجه یک دانش دقیق نیست که همواره حول محور خاصی بچرخد. بااین‌حال اصول طراحی وب به طراحان کمک می‌کنند تا از مسیر اصلی منحرف نشوند و خلاقیت خود را در یک قالب منطقی و کاربردی پیاده‌سازی کنند. رعایت این اصول و قواعد موجب می‌شود تا وب‌سایت ارزشمند شما ازنظر قابلیت استفاده و زیبایی‌شناسی در بهترین فرم ممکن قرار بگیرد. شایان‌ذکر است که پیروی از مبانی طراحی صفحات وب، قدم اول در مسیر موفقیت یک کسب‌وکار آنلاین است.

اصول طراحی سایت چیست؟

اصول طراحی سایت به تمام عناصری گفته می‌شود که ایجاد یک تجربه کاربری (UX) و رابط کاربری (UI) زیبا و کارآمد را آسان می‌کند. اجرای صحیح این اصول و قواعد موجب تبدیل مخاطبان ساده به مشتریان وفادار می‌شود. گنجاندن اصول طراحی وب در پروژه‌ها، قابلیت استفاده از وب‌سایت شما را افزایش می‌دهد و موجب می‌شود تا بهترین تصمیمات را، هم برای کاربران و هم برای کسب‌وکار خود اتخاذ کنید.

اصول طراحی، مبتنی بر مشارکت متخصصان در صنایع گوناگونی نظیر علوم رفتاری، فیزیک، روانشناسی، ارگونومی و… است. به‌طورکلی ما درباره اصول و قواعد انعطاف‌پذیری صحبت می‌کنیم که طراحان را به سمت تولید محصولی مؤثر راهنمایی می‌کنند. مبانی طراحی سایت نیز یادآور می‌شود که کدام موارد ضروری هستند و کدام ویژگی‌ها را می‌توان نادیده گرفت یا با سایر ویژگی‌های خلاقانه جایگزین کرد.

درنهایت تنها هدف اصول طراحی وب سایت حرفه‌ای، ایجاد محیط دوستانه و راحت برای کاربران وب و مخاطبان هدف است.

تعاریف متعددی از اصول طراحی وب وجود دارند و طراحان یا متخصصان وب بر اساس نیاز خود، تفسیرهای گوناگونی را ارائه می‌کنند. ما در اینجا فهرستی از مهم‌ترین اصول طراحی سایت که تقریباً تمام متخصصان طراحی وب بر روی آن‌ها اتفاق‌نظر دارند را معرفی می‌کنیم.

1. هدف طراحی وب سایت

اولین و مهم‌ترین عنصر اصول طراحی صفحات وب، داشتن هدفی ساده و مشخص است که به کاربر برای درک محتوای شما و ایجاد تعامل بهتر کمک می‌کند. قرار نیست که حتماً هدف منحصربه‌فرد یا پیچیده‌ای در پس طراحی وب‌سایت وجود داشته باشد. یک وب‌سایت می‌تواند با هدف فروش محصولات، سرگرم کردن، آموزش یا انتشار اخبار طراحی شود.

هدف طراحی سایت عنصری نیست که در حین پیشبرد پروژه آن را مشخص کنید. هدف همان عنصری است که یک برنامه و استراتژی مشخص ایجاد می‌کند. زمانی که قصد شما مشخص باشد، کمتر به اصلاح امکانات و ظاهر سایت نیاز دارید که به‌خودی‌خود در زمان و هزینه‌های شما نیز صرفه‌جویی خواهد کرد.

بخشی از هدف طراحی سایت شما این است که بدانید آن را برای چه جامعه هدفی طراحی می‌کنید. مخاطبان شما چه کسانی هستند؟ به چه اطلاعاتی نیاز دارند؟ سایت شما چگونه نیازهای آنان را بررسی خواهد کرد؟ این‌های سؤالاتی هستند که باید از خود بپرسید و پاسخ‌های شفافی برای آن‌ها داشته باشید.

2. طراحی بر اساس نیاز مخاطب هدف

اگر به وب‌سایت‌های معتبر که در حوزه‌های مختلفی فعالیت دارند سر بزنید، «احساس» متفاوتی که هر وب‌سایت دارد را متوجه خواهید شد. این احساس ناشی از طراحی وب‌سایت بر اساس مخاطب هدف است که از اصول طراحی سایت حرفه ای به شمار می‌آید. کاربران نیز این ویژگی را به‌خوبی درک کرده و ارتباط صمیمی‌تر و شخصی‌تری با کسب‌وکار شما برقرار می‌کنند.

تحقیقات نشان می‌دهند که 72% از مصرف‌کنندگان، از شرکت‌ها و مجموعه‌هایی خرید می‌کنند که با باورها و ارزش‌های آن‌ها همسو هستند.

تصاویر سازگار با بازار هدف، لحن نوشته‌ها، موضوعات موردعلاقه مخاطبان، نحوه فراخوانی مخاطبان به اقدام و شیوه تعامل ازجمله موارد مهم در اصول طراحی صفحات وب هستند.

3. پیمایش ساده و منطقی در صفحات

دومین اصول طراحی سایت که نقش مهمی در بهبود تجربه کاربری دارد، ناوبری (Navigation) و پیشمایش آسان در بین صفحات گوناگون سایت است. طی یک مطالعه توسط Clutch در مورد تجربیات کاربران در وب‌سایت‌ها، 94% از شرکت‌کنندگان گفتند که ساختار پیمایش «مهم‌ترین ویژگی وب‌سایت» است.

زمانی که یک کاربر از طریق موتور جستجو وارد صفحه سایت شما می‌شود و نمی‌تواند اطلاعات موردنیاز خود را به‌سادگی پیدا کند، به‌سرعت آن را ترک می‌کند. فراموش نکنید که وب‌سایت‌های گوناگونی در حوزه کاری شما وجود دارند که اطلاعات مشابهی را ارائه می‌دهد. آنچه به‌عنوان یکی از اصول طراحی وب می‌شناسیم، نحوه ارائه و سادگی دسترسی به محتوای موردنظر کاربر است.

وب‌سایتی که فاقد مسیر پیمایش استاندارد و ساده است را می‌توان به یک هزارتوی فاقد نقشه تشبیه کرد. این ویژگی استفاده از وب‌سایت شما را برای بازدیدکنندگان مشکل می‌کند. شما می‌توانید از یک منوی کشویی، نوار کناری یا منوی ثابت برای سایت خود استفاده کنید. درنهایت تنها این موارد مهم هستند: به‌سادگی رؤیت شود، در همه دستگاه‌ها به‌خوبی کار کند و پیچیده نباشد.

4. بهره مندی از فضای منفی

فضای منفی (Negative Space) یا فضای سفید به منطقه‌ای در اطراف موضوعات یک صفحه نظیر فیلم، متن، دکمه یا ویدیو گفته می‌شود. بسیاری از طراحان بر این باورند که باید تمام فضاهای خالی صفحه را به هر نحوی پر کنند تا اطلاعات و ویژگی‌های بیشتری در اختیار بازدیدکنندگان قرار دهند.

بااین‌حال اصول طراحی سایت به ما یادآوری می‌کند که وجود فضای منفی ضروری است و موجب سادگی و خوانایی بیشتر می‌شود. این فضای سفید به دلیل بهره‌مندی از ویژگی فقدان رنگ، توجه کاربران را به سایر مناطق و عناصر رنگی صفحه جلب می‌کند. اپل یکی از معتبرترین کمپانی‌های دنیا است که در طراحی وب‌سایت خود به طرز واضحی از این ویژگی استفاده کرده است.

البته بهره‌مندی از فضای منفی به معنای ایجاد یک وب‌سایت سفید خسته‌کننده نیست. در عوض می‌توانید با استفاده از رنگ‌های برندتان، از فضا استفاده کنید. این اصل قدمتی برابر با خود کانسپت هنر دارد، اما امروزه در طراحی وب نیز به‌طور گسترده استفاده می‌شود؛ در بین اصول طراحی سایت، ایجاد فضای منفی را جدی بگیرید.

6. طراحی سایت واکنش گرا

با رشد موبایل، ایجاد یک وب‌سایت کاربرپسند، واکنش‌گرا (Responsive) بودن عامل مهمی برای موفقیت کسب‌وکار است. درواقع اصول طراحی سایت حرفه ای به ما یادآور می‌شود که وب‌سایت شما باید بر روی دسکتاپ، گوشی موبایل، تبلت و هر صفحه‌نمایش دیگری به‌خوبی نمایش داده شود.

امروزه حجم زیادی از کاربران اینترنت از گوشی موبایل خود برای گشت‌وگذار در وب استفاده می‌کنند. طراحی ریسپانسیو تضمین می‌کند که بخش‌های مختلف سایت به‌درستی کار کنند و سرعت بارگذاری صفحات کاملاً استاندارد باشد. عدم توجه به این اصل مهم، مخاطبان زیادی را از سایت شما فراری می‌دهد و تأثیر مستقیمی بر کاهش درآمدزایی مجموعه شما خواهد داشت.

از طرفی گوگل و سایر موتورهای جستجو اهمیت فراوانی برای واکنش‌گرایی سایت قائل هستند. با رعایت این اصول طراحی صفحات وب، سئو شما بهبود می‌یابد و ترافیک ارگانیک بیشتری را تجربه خواهید کرد.

6. حفظ یکپارچگی طراحی

ثبات و یکپارچگی از اصول طراحی وب است. بااین‌حال مهم است که توجه داشته باشید که یکپارچگی طراحی معنایی فراتر از یکنواخت نگه‌داشتن فونت‌ها، رنگ‌ها و نمادها در برند شما دارد. یکپارچگی همچنین به معنای ثابت نگه‌داشتن فاصله‌ها در طرح‌بندی (Layout) است. این ویژگی به شما کمک می‌کند که یک وب‌سایت آراسته و حرفه‌ای داشته باشید که اعتبار برند را افزایش می‌دهد.

ظاهر و عملکرد منسجم در سرتاسر صفحات یک وب‌سایت، احساس خوبی به مخاطبان منتقل می‌کند. همچنین استفاده از چنین وب‌سایتی بسیار آسان و دل‌پذیر است که به‌نوبه خود موجب بهبود تجربه کاربری (UX) می‌شود. یکپارچگی یکی از اصول طراحی سایت است که باید در دکمه‌ها، رنگ‌ها، تایپوگرافی، آیکون‌ها تا عملکرد سایت شما به چشم بخورد.

7. بارگذاری سریع

تفاوتی ندارد که صاحب یک وب‌سایت خرده‌فروشی کوچک یا یک وب‌سایت خبری بین‌المللی باشید؛ انتظار طولانی برای بارگذاری صفحات، باعث از دست دادن بازدیدکنندگان می‌شود.

تقریباً 50% بازدیدکنندگان انتظار دارند که یک صفحه وب در کمتر از 2 ثانیه یا کمتر بارگذاری شود. از طرفی اگر زمان بارگذاری بیشتر از 3 ثانیه باشد، بسیاری از افراد سایت شما را ترک می‌کنند.

سرعت بارگذاری سایت حکم برداشت اولیه مخاطب از وب‌سایت شما را دارد. اگر در قدم اول ناکام بمانید و وب‌سایت شما به‌کندی بارگذاری شود، بیشتر مردم تمایلی به بازدید مجدد آن نخواهند داشت. حتی اگر کاربران وارد چنین وب‌سایتی شوند، در پیدا کردن محتوا یا اطلاعات موردنظر خود با مشکل جدی روبه‌رو خواهند شد.

کدنویسی استاندارد یا اصطلاحاً کدنویسی تمیز چه در بخش فرانت‌اند و چه در بخش بک‌اند، یکی از عوامل بهبود سئو تکنیکال و سرعت سایت است. از سوی دیگر نحوه ارتباط با بانک اطلاعاتی و جلوگیری از پیچیدگی روابط در این بخش، موجب افزایش سرعت عملکرد وب‌سایت شما خواهد شد. و بهتر است از بهینه‌سازی تصاویر نیز غافل نشوید!

8. استفاده از پالت رنگ مکمل

پالت یا ترکیب رنگ‌هایی که استفاده می‌کنید، حال و هوای طراحی وب‌سایت شما را تعیین می‌کند. برای مثال استفاده از رنگ‌های قهوه‌ای تیره و مشکی می‌تواند حس روستیک ایجاد کند؛ درحالی‌که رنگ‌های پاستلی بیانگر طراحی مدرن هستند.

از هر ترکیب رنگی که استفاده می‌کنید، حتماً مطمئن شوید که باهم سازگار هستند. منظور ما این نیست که همیشه از رنگ‌های هم‌خانواده و شبیه به هم استفاده کنید؛ بلکه اصول طراحی صفحات وب به ما یادآور می‌شوند که استفاده از رنگ‌های متضاد نظیر نارنجی و آبی هم اثربخشی فوق‌العاده‌ای دارد.

میلیون‌ها ترکیب رنگی وجود دارند که می‌توانید برای ایجاد وب‌سایت خود از آن‌ها استفاده کنید. بااین‌حال همان‌طور که بزرگتم طراحی می‌گویند: «زیبایی در سادگی است». بر اساس اصول طراحی سایت، بهتر است از 3 الی 5 رنگ در فرآیند طراحی استفاده کنید.

9. انتخاب هوشمندانه عکس ها

یک تصویر می‌تواند به‌جای هزار کلمه سخن بگوید و این موضوع قطعاً در طراحی سایت نیز صدق می‌کند. تصویرسازی می‌تواند اهداف فراوانی در طراحی وب داشته باشد؛ خواه گفتن یک داستان، نشان دادن نحوه عملکرد یک محصول، برانگیختن احساسات یا فضاسازی.

عکس‌هایی که در وب‌سایت خود استفاده می‌کنید را با دقت انتخاب کنید. این عکس‌ها علاوه بر کیفیت حرفه‌ای و وضوح‌بالا، باید با زیبایی‌شناسی کلی طراحی سایت مطابقت داشته باشند و هدف مشخصی را دنبال کنند. شرکت خودروسازی سوبارو (Subaru) نمونه برجسته‌ای از انتخاب هوشمندانه عکس در راستای رعایت اصول طراحی سایت است.

باوجوداینکه میلیاردها عکس در فضای اینترنت وجود دارند، همواره سعی کنید از عکس‌های اختصاصی استفاده کنید. حضور یک عکاس و یک گرافیست حرفه‌ای در مجموعه شما می‌تواند کیفیت تصاویر وب‌سایت را به طرز معجزه‌آسایی بهبود ببخشد.

انتخاب هوشمندانه عکس‌ها یکی از مهم‌ترین اصول طراحی سایت است که در کنار رنگ‌ها، فونت‌ها، دکمه‌ها و سایر عناصر صفحه، جلوه خاصی به طراحی خواهد داد. اینکه عکس‌ها با پالت رنگی سایت شما هارمونی مناسبی را تشکیل دهند، نیاز به تخصص و تجربه کافی در حوزه طراحی وب‌سایت دارد.

10. ارتباطات شفاف

وب‌سایت‌ها به روش‌های گوناگونی با بازدیدکنندگان ارتباط برقرار می‌کنند. محتوای متنی، عناصر بصری و تمام اجزای تعاملی دست‌به‌دست هم می‌دهند تا پیامی واضح و منسجم را منتقل کنند. بازدیدکنندگان پس از ورود به وب‌سایت شما، باید به‌سرعت و بدون دردسر متوجه شوند که چرا چنین وب‌سایتی وجود دارد و چه اقداماتی انجام می‌دهد. بدون یک پیام واضح که بر اساس اصول طراحی وب است، بازدیدکنندگان ممکن است درنهایت احساس ناامیدی کرده و سایت شما را ترک کنند.

در مورد پیامی که قصد دارید در مراحل اولیه طراحی خود منتقل کنید، شفاف باشید. اگر این پیام به‌صورت نوشتاری است، تلاش کنید کاملاً خوانا باشد و در محل مناسبی از سایت قرار بگیرد. در صورت استفاده از تصاویر، ویدیو و… نیز اطمینان حاصل کنید که به‌راحتی قابل‌فهم بوده و برای بارگذاری در سایت بهینه باشد.

11. تایپوگرافی و خوانایی

یکی دیگر از اصول طراحی سایت که نقش مهمی در جذب بازدیدکنندگان و ماندگاری آن‌ها در سایت شما دارد، توجه به تایپوگرافی مناسب است. استفاده از فونت‌های مناسب، نشان‌دهنده شخصیت برند شما است و بلافاصله توجه مخاطبان را به خود جلب می‌کند. البته علاوه بر ظاهر زیبا، خوانایی فونت نیز بسیار مهم است.

کاربران نباید برای خواندن مطالب سایت شما، به چشمان خود فشار بیاورند. فونت ایران سنس، فونت انجمن، فونت ایران یکان، فونت دانا، فونت فرهنگ و فونت ایران شارپ از بهترین و محبوب‌ترین فونت‌های زبان فارسی هستند. از این فونت‌ها به‌طور گسترده در بیشتر سایت‌های ایرانی استفاده می‌شود.

فونت‌های ساده و مدرن در تایپوگرافی، بیشترین سازگاری را با اصول طراحی صفحات وب و بهبود طراحی روابط کاربری دارند. این فونت‌ها هم خوانایی بالایی دارند و هم چشم را خسته نمی‌کنند. سایز نوشته‌ها برای بخش‌های گوناگون سایت را نیز هوشمندانه انتخاب کنید. دلیلی وجود ندارد که فونت و سایز متن مقاله سایت با فونت و سایز دکمه‌های CTA یکسان باشند.

12. استفاده از قانون فیت و هیک

قانون فیت (Fitt) برای اولین بار در سال 1954 توسط یک روانشناس به نام پل فیتس ابداع شد که هنوز هم از اصول طراحی سایت در سال 2022 به شمار می‌آید. قانون فیت این‌گونه استدلال می‌کند که اندازه یک هدف، بر میزان زمان لازم برای رسیدن به آن تأثیر می‌گذارد.

درزمینهٔ طراحی وب یا تجربه کاربری (UX)، این قانون بدان معناست که افراد زمان کمتری برای کلیک کردن بر روی دکمه‌های بزرگ‌‎تر یا زمان بیشتری برای کلیک کردن بر روی دکمه‌های کوچک‌تر صرف می‌کنند. برای بهره‌مندی از قانون فیت، دکمه‌های درخواست برای اقدام (CTA) را بسیار بزرگ و برجسته طراحی کنید.

قانون هیک (Hick) توسط یک روانشناس بریتانیایی به نام ویلیام ادموند هیک و یک روانشناس آمریکایی به نام ری هیمن ابداع‌شده است. بر اساس این قانون، افراد با هر تصمیم‌گیری اضافه، خسته‌تر می‌شوند! بنابراین هرچه از بازدیدکنندگان وب‌سایت بخواهید که تصمیمات بیشتری بگیرند، احتمال اینکه از پیگیری شما خسته یا منصرف شوند هم بیشتر می‌شود.

13. استفاده از ساختار شبکه ای

وقتی می‌گوییم که از ساختار شبکه‌ای استفاده کنید، منظور ما این نیست که وب‌سایت خود را شبیه جداول اکسل طراحی کنید. در عوض با استفاده از اصول طراحی سایت، وب‌سایت خود را به بخش‌های مجزا تقسیم کنید که هدف خاصی را دنبال می‌کنند. با این تدبیر، بازدیدکنندگان می‌توانند محتوای موردنظرشان را به‌سرعت پیدا کنند.

در اینجا نیازی به استفاده از خطوط شبکه‌ای ندارید، بلکه باید مرزها را با استفاده از تفاوت رنگی، فضای منفی یا سایه‌ها ایجاد کنید. برای مثال به‌منظور نشان دادن محصولات پرفروش در صفحه اصلی سایت، می‌توان از ساختار شبکه‌ای استفاده کرد.

14. حفظ توازن در طراحی

در اصول طراحی وب، «توازن» به نحوه قرارگیری عناصر طراحی در ارتباط با یکدیگر و اینکه آیا هارمونی مشخصی را به تصویر می‌کشند، گفته می‌شود. شیوه‌های گوناگونی برای ایجاد توازن در وب‌سایت شما وجود دارند که از بین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• از طریق تقارن (دوطرفه، شعاعی یا انتقالی)
• استفاده از رنگ‌های مکمل یا متضاد
• استفاده از عناصر با شک‌ها و اندازه‌های مشابه
• استفاده از الگوهای تکراری

15. توجه به جزئیات

آخرین اصول طراحی سایت که قرار است در این مطلب به معرفی آن بپردازیم، توجه ویژه به جزئیات است. نظریه گشتالت (Gestalt) می‌گوید که مردم قبل از اینکه به عناصر منفرد نگاه کنند، تصویری را به‌عنوان یک کل درک می‌کنند. اگرچه این نظریه اغلب در روانشناسی مطرح است، اما یکی از اصول طراحی صفحات وب نیز به شمار می‌آید که موردتوجه طراحان سایت است.

توجه به جزئیات کوچک باعث می‌شود که درنهایت شاهد طراحی یک سایت کاملاً آراسته یا اصطلاحاً صیقل داده‌شده باشید. همواره تمرکز بر عناصر مهم نظیر سرفصل‌ها، تصاویر و دکمه‌های CTA آسان است. اما برخی عناصر نیاز به بازبینی مجدد دارند که ازاین‌بین می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آیکون‌های فوتر و هدر
• دکمه‌های رسانه‌های اجتماعی
• فاصله متن
• اشتباهات تایپی و گرامری
• سازگاری با تمام مرورگرها
• اندازه تصاویر

شما ممکن است پس از روزها تلاش برای طراحی سایت، بعضی نقص‌های جزئی را نادیده بگیرید؛ اما بازدیدکنندگان آن‌ها را نادیده نمی‌گیرند! همواره تلاش کنید که اطلاعات خود را به‌عنوان طراح سایت به‌روز نگه‌دارید و از اصول طراحی سایت در راستای ایده‌های خلاقانه بهره ببرید.

نتیجه‌گیری

یکی وب‌سایت برای اینکه زیبا و کاربرپسند باشد، لازم نیست به‌شدت از تمام اصول طراحی صفحات وب پیروی کند. برخی از طراحی‌های فوق‌العاده که نفس را در سینه حبس می‌کنند، به‌سادگی تعدادی از این قواعد را نادیده گرفته‌اند.

بااین‌حال تمام طراحان مبتدی، متوسط و حرفه‌ای وب، باید با اصول طراحی سایت آشنا باشند و همواره به‌عنوان یک فانوس برای روشن کردن مسیر طراحی، به آن‌ها نگاه کنند. تنها پس از آشنایی و درک عمیق این اصول است که می‌توانید برخی از آن‌ها را نادیده بگیرید تا سبک یا امضای ویژه خود را ایجاد کنید.

در هر حوزه‌ای از فضای آنلاین که فعالیت می‌کنید، همواره صدها، هزاران یا میلیون‌ها رقیب بزرگ و کوچک دارید. یکی از مهم‌ترین راه‌های غلبه کردن بر آن‌ها و کسب مخاطبان و درآمد بیشتر، طراحی یک وب‌سایت حرفه‌ای است. اصول طراحی سایت تدوین‌شده‌اند تا در ساخت بهترین وب‌سایت ممکن به شما کمک کنند. مبانی طراحی وب را جدی بگیرید و همواره برای ارزیابی پروژه‌های خود، از آن‌ها بهره ببرید.